Acaba güneşin altında bronzlaşarak koyulaşmada hangi doğal güçlerin etkili olduğunu biliyor muyuz? Güneş ışınlarına maruz kalan ciltte oluşan bronzluk aslında cildin kendisini korumak için verdiği bir tepkidir. Güneş yanığı olarak bilinen bu tepki, ultraviyole (UV) ışınlarına karşı bir savunma mekanizmasıdır.
GÜNEŞ IŞIĞI FAYDALI DEĞİL Mİ?Akıllara gelen bu soruyu cevaplayalım; güneş ışınları insanlar için küçük miktarlarda olduğu taktirde faydalıdır. Kısa süreli maruz kalma bağışıklığı güçlendirir, D vitamini sentezini artırır ve ruh halini iyileştirebilir.
Öte yandan çok fazla güneş ışığına maruz kalan cildin katmanlarında belirli bir pigmentin melanin (göz, cilt ve saç bölgesinde bulunan bir madde) oluşması ve birikmesi nedeniyle ultraviyole ışınlarının etkisi altında cilt rengindeki değişim (cildin koyulaşması). En açık tenli Avrupalılardan en siyah Afrikalılara kadar farklı ırktan insanlardaki melanosit (uyarıcı hormon) sayısı yaklaşık olarak aynıdır. Aradaki fark, Avrupalıların cildinin sadece ultraviyole ışığının etkisi altında melanin üretmesi ve diğer ırklardaki insanlarda üretiminin sürekli gerçekleşmesidir, bu nedenle ciltleri pigmentlidir. Güneş ışığı küçük miktarlarda faydalıdır. Güneşlenirken bir kişi bağışıklığını güçlendirir, fiziksel ve zihinsel aktivite artar, vücut kalsiyumu daha kolay emer ve D vitamini depolar.Bununla birlikte listelenen tüm faktörler kısa süreli UV ışınları altında kendini gösterir. Belirlenen normlara uymazsanız, uzun süreli güneş ışınlaması aksine bağışıklığın baskılanmasına yol açar. Hatta vücudun aşırı güneşe maruz kalması bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olur. Vücutta tüm güçlerini seferber ederek vücudu tehlikeli ışınlardan korumaya çalışır. Bol güneşli tatilden dönen insanlarda sık görülen soğuk algınlığı bu durumu açıklayan bir gerçektir. Ayrıca ultraviyole radyasyonun ruh hali üzerinde de bir tür terapötik (tedavi edici) etkisi vardır. Mutluluk hormonları üretmeye ve hipofiz bezi tarafından sentezlenen özlem duygusunun (serotonin) üretilmesinden sorumlu hormonları yok etmeye yardımcı olur. Uzmanlar haftada üç kez güneşte 10-15 dakika geçirmenin vücut sağlığı açısından yeterli olduğunu belirtmektedir.GÜNEŞ YANIKLARININ ZARARLARIGüneşe uzun süre maruz kalmak kuşkusuz çok zararlıdır. Birçok araştırmayla güneş yanığı ve kanser arasındaki bağlantı kanıtlanmıştır. Cildin güneş ışığına maruz kalması dermatoloji ve kozmetolojinin en güncel konularından biridir. Cilt vücudumuzun koruyucu kabuğudur ve ultraviyole radyasyona maruz kaldığında etkili bir bariyer oluşturmak için tüm güçlerini bu yönde kullanır. Güneşlenmeyi ve bronzlaşmayı sevenler erken yaşlanmaya eğilimlidirler. Ultraviyole ışınları liflere zarar verir ve parçalandıklarında cilt gerilmeye ve sarkmaya başlar, ödem ve mikro travmaya eğilimli hale gelir ve daha yavaş iyileşir. Ayrıca epidermi kalınlaşır (güneşten korunmak için), hücresel yenilenme yavaşlar ve cilt daha kuru ve pürüzlü hale gelir.GÜNEŞ IŞINLARINDAN CİLDİMİZİ NASIL KORURUZ?Cildin güneşten dolayı erken yaşlanmasını önlemek için öncelikle cildin dış etkenlerden korunması, güneş ışınlarına kısa süreli ve kontrollü şekilde maruz kalmak önemlidir. Bu durumda güneş kremi kullanımı da çok önemlidir. Cilt tipinize uygun en az 30 SPF koruma faktörüne sahip bir güneş kremi kullanılması ve güneşlenmeden 20 dakika önce sürülmesi tavsiye edilmektedir.Özellikle yaz aylarında güneşin en tepe noktasında (10:00 - 16:00 saatleri arasında) güneşlenmekten kaçının. Güneşe çıktığınız zaman ise şapka ve güneş gözlüğü kullanın. Bol su için ve cildinizi nemlendirin. Vücudunuzun aşırı ısınmasına izin vermeyin, cildin günlük olarak nemlenme ihtiyacının olduğunu hatırlayın ve en az 2,5 litre su için. Aksi takdirde cilt hücreleri tüm güçlerini dehidrasyona (sıvı kaybı) karşı savaşmak için harcayacak ve tamamen iyileşemeyecektir.Unutmayın; bronzlaşmış bir cilt, sağlıklı bir cilt anlamına gelmez. Güneş ışınlarından korunarak cildinizin sağlıklı ve güzel kalmasını sağlayabilirsiniz. Basit tavsiyelere uyarak ve aşırıya kaçmadan güneşten zevk alabilir, mutluluk hormonları depolayarak ruhunuzu rahatlatabilirsiniz.Bunlara ek olarak, solaryum kullanmaktan kaçının. Solaryumda kullanılan yapay UV ışınları da cilt kanseri riskini artırır. Herhangi bir cilt beninde değişiklik fark ederseniz bir doktora görünün. Düzenli olarak cilt kanseri taraması yaptırın.Sağlıklı ve mutlu günler dileriz.